niedz., 20.10.2024
11:30–13:00
Spacer
Muzeum Warszawskiej Pragi
10 zł

Spacer po praskich młynach – opowieść o mące z Pragi | TISZ Festiwal Żydowskiego Jedzenia

Mąka, kasze, otręby… Młyny były od zawsze częścią polskiego krajobrazu i od wieków były prowadzone przez rodziny żydowskie. W ramach Festiwalu TISZ pokażemy Pragę śladem mąki i chleba.

Pierwsze wzmianki o młyńskich wiatrakach w Polsce pochodzą z XIII wieku. Były budowane początkowo na terenach równinnych i słabo zalesionych, wyeksponowanych na działanie wiatrów o kierunku wschód-zachód. Z czasem z rozwojem gospodarczym pojawiały się także w obrębie miast. Niewielkie młyny, a potem młynarskie przedsiębiorstwa były prowadzone w Polsce bardzo często przez Żydów i inne mniejszości narodowe.

Podobnie rzecz się miała na warszawskiej Pradze. Na przełomie XIX i XX wieku działało tutaj kilka zakładów młynarskich. Największy z nich, tzw. „młyn Michla” połączony ze spichlerzem, został zaprojektowany przez Józefa Napoleona Czerwińskiego, autora późniejszego projektu fabryki Wedla na Kamionku. Młyn w czasach swojej świetności był zarządzany przez Karola Michla, właściciela uznanych w Europie Zakładów Zbożowych „Karol Michler i Spółka”, mieszczących się na Woli. W przedsiębiorstwie zlokalizowanym na Szmulkach produkowano m.in. mąkę pszenną i żytnią, otręby, kaszę jęczmienną i jaglaną oraz płatki owsiane. Młyn Michla był na tyle znaczący, że prowadziła do niego bocznica kolejowa z pobliskiego Dworca Wschodniego.

Inne ważne miejsce dla produkcji mąki na Pradze, dużo starsze, to ulica Markowska. W jej rejonie w XIX wieku znajdowała się tu tzw. Kolonii Pasztejna, od nazwiska żydowskiego młynarza Szmula Pasztejna. Prowadził najprawdopodobniej młyn wodny na dwa wiatraki, jeden przetrwał aż do 1896 roku.

Spacer poprowadzi Magdalena Wodiczko, przewodniczka miejska po Warszawie i instruktor przewodnictwa, od lat związana z tematyką żydowską. Na co dzień pokazuje Warszawę turystom zagranicznym, głównie Hiszpanom. Jest związana z PTTK, gdzie zajmuje się promocją krajoznawstwa i jest prezeską sekcji międzyuczelnianej OM PTTK.

Miejsce zbiórki: Muzeum Warszawskiej Pragi, ul. Targowa 50/52

Więcej o programie festiwalu: polin.pl/pl/tiszfestiwal